Studieovereenkomst ongeldig en Stage overeenkomst is Arbeidsovereenkomst
Rechtbank Midden Nederland mocht zich op 20 september jl. uitlaten over een studieovereenkomst en een stageovereenkomst. De studieovereenkomst (en een addendum) zag op een interne opleiding en was noodzakelijk om vervolgens – na succesvolle afronding - in dienst te kunnen treden als barbier bij deze kapperszaak. Van een indiensttreding kwam het niet, maar werknemer mocht wel een korte periode op basis van een stageovereenkomst werkzaamheden verrichten als floormanager. Maar was dit een stage overeenkomst, of toch een arbeidsovereenkomst?
De rechter was duidelijk.
De studieovereenkomst was ongeldig en gedurende de periode van ‘stage als floormanager’ was er sprake van een arbeidsovereenkomst.
[partijen noemen we ten behoeve van het lezen gemakshalve ‘Kapperszaak’ en ‘aankomend barbier’]
Studieovereenkomst
De rechter haalt de Hoge Raad aan (arrest HR 10 juni 1983, ECLI:NL: HR:1983:AC2816) en stelt dat de voor de aankomend barbier ernstige consequenties tot terugbetaling van studiekosten duidelijk aan hem hadden moeten worden uiteengezet. Die verplichting geldt ook in de precontractuele fase, nu ook dan de partijen rekening moeten houden met elkaars gerechtvaardigde belangen op grond van de eisen van redelijkheid en billijkheid.
In deze casus is van een duidelijke uiteenzetting van de consequenties niet of in onvoldoende mate sprake geweest. Kapperszaak heeft de kosten niet voldoende gespecificeerd/uitgelegd, heeft niet duidelijk uitgelegd volgens welke objectieve maatstaven zij zou beoordelen of aankomend barbier de leerdoelen had behaald en in dienst zou mogen treden, alsmede ook niet dat na het tekenen van het addendum de studiekosten nog verder konden oplopen. Daarnaast heeft Kapperszaak de aankomend barbier ook niet gewezen op de mogelijkheid dat de opleiding jaren zou kunnen duren en dat hij misschien nog heel lang zou moeten wachten op een arbeidscontract.
Omdat Kapperszaak de aankomend barbier niet duidelijk genoeg heeft gewezen op deze mogelijk ernstige consequenties van de studieovereenkomst en het addendum, heeft Kapperszaak niet gehandeld zoals de aankomend barbier van haar had mogen verwachten. Dat betekent dat Kapperszaak de aankomend barbier niet aan de studieovereenkomst kan houden en dat deze overeenkomst, evenals het addendum, ongeldig is.
Ten aanzien van de kosten van de opleiding geeft de rechter aanvullend nog aan dat Kapperszaak ook in de precontractuele fase alleen de werkelijk door haar gemaakte kosten voor scholing ten laste van de aankomend barbier mag brengen. ‘Het verdienen aan de opleidingskosten van de werknemer is in strijd met het goed werkgeverschap en in de precontractuele fase in strijd met de algemene eisen van redelijkheid en billijkheid.’
Stage overeenkomst
De tweede vraag die aan de rechter voorgelegd werd is of de stage overeenkomst die partijen gesloten hebben voor de periode dat de aankomend barbier als floormanager voor Kapperszaak werkzaamheden heeft verricht niet gezien moet worden als arbeidsovereenkomst. De kantonrechter stelt vast dat de werkzaamheden die de aankomend barbier verrichtte niet plaatsvonden in het kader van een studie of opleiding waarvoor hij een diploma of opleidingscertificaat kon behalen.
Voor de beoordeling of er sprake is van een stageovereenkomst of een arbeidsovereenkomst komt het er volgens de Hoge Raad op aan of het verrichten van de werkzaamheden van de stagiair in overwegende mate in het belang is van de opleiding die deze volgt. De werkzaamheden die de aankomend barbier uitvoerde betroffen, naar het oordeel van de kantonrechter, geen werkzaamheden waar hij voor werd opgeleid. Daarnaast was er tijdens de werkzaamheden geen begeleiding, maar de aankomend barbier voerde, nadat hij was ingewerkt, de werkzaamheden als floormanager zelfstandig uit. De stageovereenkomst heeft naar het oordeel van de kantonrechter zodanig veel kenmerken van een arbeidsovereenkomst dat deze als arbeidsovereenkomst moet worden aangemerkt. Dat dit niet de bedoeling van partijen was kan hier geen verandering in brengen.
Conclusie
Deze uitspraak laat ons maar weer eens zien hoe belangrijk het enerzijds is om afspraken die zien op opleiding/studie goed, concreet en gespecificeerd met de (aankomend) werknemer te bespreken, waarna vervolgens ook op die wijze (goed, concreet en gespecificeerd) overeen te komen.
Anderzijds laat deze uitspraak ons (ook weer) zien dat het laten verrichten van werkzaamheden niet zomaar geschaard en weggezet kan worden onder een ‘stage overeenkomst’. Laat je goed informeren aan de voorzijde en maak vervolgens de juiste afspraken met elkaar.
Heeft u vragen, schroom niet en laat het ons weten!