Ongewenst gedrag en de Dag van de arbeid

De afgelopen weken waren er verschillende berichten in de media die mij kritisch aan het denken hebben gezet. En die verschillende berichten vielen vanochtend op de dag van de arbeid in een puzzel in elkaar. Een mooie puzzel? Qua verschillende stukjes niet echt, maar als je die puzzel op een goede manier laat werken voor jouw organisatie dan weer wel. Cryptisch? Oké, daar staan we met Zuiver Arbeidsrecht niet voor, dus graag neem ik je mee.

Ongewenst gedrag
Koningsdag…….
ik hoor u denken, maar de titel is ‘Ongewenst gedrag’ Klopt!
Tot onze verbazing en teleurstelling hebben we moeten constateren dat ook onze koninklijke familie niet vrij is van ongewenst gedrag. Tijdens koningsdag werd kroonprinses Amalia op social media op een onbehoorlijke wijze neergezet, benaderd en ,zo zouden we zeker wel kunnen zeggen, gepest. Dit wordt (terecht) breed uitgemeten in de landelijke media; immers pesten, ook als dit online gebeurt, staan we niet toe. Maar dit (online) pesten gebeurt helaas in alle lagen van de bevolking, zo ook in alle lagen van de beroepsbevolking en daarmee ook in de verschillende bedrijven die we in Nederland rijk zijn.

Uiteraard hoop ik oprecht dat er in uw organisatie geen sprake is van ongewenst gedrag, maar de realiteit is dat er tegenwoordig – juist door de social media – al vrij snel sprake kan zijn van (niet direct zichtbaar) ongewenst gedrag. Dit kan grote gevolgen hebben, voor de individuele werknemer, zijn of haar privé situatie, maar ook voor de afdeling of het team waar hij/zij in werkt. Het zal doorwerken in vele lagen.

Discriminatie
Op 26 april jl. kwam de rijksoverheid met het nieuwsitem: ‘Krachtige aanpak discriminatie blijft nodig’. Onderzoek laat zien dat discriminatie op de arbeidsmarkt nog steeds aan de orde van de dag is. In 2017 was er de campagne Actieplan Zwangerschapsdiscriminatie en in 2018 komt er nu aanvullend aandacht voor de arbeidsmarktdiscriminatie. Zo komt er de maatregel dat arbeidsmarktdiscriminatie verder wordt bestreden, zoals bij sollicitatieprocedures, bij zwangerschap en met een stevige handhavende rol voor de inspectie SZW.

Arbowet
Verzuim door werkstress en ongewenst gedrag op de werkvloer, zoals pesten, kost jaarlijks 2,7 miljard euro. Passende arbeidsomstandigheden zijn belangrijke voorwaarden voor gezond en veilig werken. Medewerkers moeten hun werk kunnen doen zonder lichamelijke of geestelijke problemen op te lopen. Vanaf 1 juli 2017 hebben we een (ver)nieuw(d)e Arbowet die heeft gemaakt dat werkgevers (weer) kritisch moeten kijken naar het arbobeleid, het arbocontract en de maatregelen die zij in het kader van preventie moeten nemen.

Het ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid wil met het Actieteam Goed en Gezond Werken, 20 organisatie, een impuls geven aan het aanpakken van werkstress en ongewenst gedrag. De resultaten houden wij uiteraard in de gaten.

Privacy
De afgelopen weken (zo niet maanden) heeft de media vol gestaan over Privacy, de AVG en hoe we onze organisaties zo moeten inrichten dat we AVG compliance zijn. De AVG werkt ook door in de arbeidsrelatie. Een onderwerp dat ons natuurlijk boeit, waar we graag meer over vertellen en dat we ook praktisch toepasbaar willen maken voor onze klanten. Dit doen wij onder meer in onze Materclass Privacy in de arbeidsrelatie, maar ook 1 op 1 door de privacywetgeving over de arbeidsrechtelijke organisatie te leggen.

Als we het dan hebben over het ongewenst gedrag en het bestrijden daarvan, dan hebben we het ook over de privacy. Belangrijk speerpunt voor iedere organisatie zou moeten zijn om ook de privacy te borgen van de werknemer die te maken krijgt met ongewenst gedrag en of discriminatie en met in acht name van de privacy echten de werknemers aan te pakken die zich schuldig maken aan het ongewenste gedrag.

Instructierecht en Protocol
Ongewenst gedrag volledig voorkomen is denken wij niet mogelijk, maar tijdig signaleren en aanpakken moet wel toch de mogelijkheden kunnen behoren. Werk aan de winkel dus, niet voor alleen de 20 grote organisaties maar voor iedere organisatie!

Het arbeidsrecht geeft ons rechten en plichten. Zowel aan de zijde van de werkgever als aan de zijde van de werknemer. Daarnaast kennen we natuurlijk (en gelukkig) nog onze waarden en normen, die we als werkgever wel degelijk mogen verankeren in de organisatie. Als werkgever heb je het recht van instructie en mag je regels stellen hoe je wenst dat er in de organisatie met en voor elkaar wordt gewerkt.

Onderdeel van deze instructies zou wat ons betreft moeten zijn dat er aandacht is voor hoe te handelen bij ongewenst gedrag en of discriminatie, hoe melding te kunnen maken van dit gedrag en op welke wijze dan de (privacy-)rechten worden geborgd.

Als er een melding van ongewenst gedrag binnenkomt, dient er adequaat gehandeld te kunnen worden. Het slachtoffer dient de noodzakelijke zorg en aandacht te krijgen en de werkgever moet vervolgens onderzoek en controle kunnen uitvoeren naar de persoon en of personen die zich (mogelijk) schuldig hebben gemaakt aan dit ongewenst gedrag. Uitgangspunt daarin is uiteraard zorgvuldigheid en de continue aandacht voor de privacy van alle betrokkenen.

De jurisprudentie leert ons (zie ook 'Huisregels: nut en noodzaak')  dat het voor werkgevers van belang is om bij het aanpakken en bestrijden van ongewenst gedrag transparant te handelen en te communiceren. Dit kan relatief eenvoudig door hier aan de voorzijde, dus voor het gedrag zich voordoet, aandacht aan te besteden. Bepaal organisatie breed hoe te handelen bij ongewenst gedrag en welke wijze van controle en onderzoek er alsdan kan gaan plaatsvinden. Dit kan dan vastgelegd worden in een reglement en of protocol. Denk aan een paragraaf ‘ongewenst gedrag en discriminatie’ in het personeelshandboek of een protocol ongewenst gedrag. Ons advies is om dan direct daarin mee te nemen op welke wijze er aandacht zal zijn voor de privacy van de betrokkenen.

Cruciaal voor goed (arbeidsrechtelijk) beleid is dat de regels die er gelden, de rechten en plichten die gelden voor werkgever en werknemer, op een juiste manier worden vertaald naar de organisatie. Het arbeidsrecht moet ‘werken’ hoort u ons vaak zeggen, het moet praktisch toepasbaar worden gemaakt! Dit is wellicht makkelijker gezegd dan gedaan. Belangrijk is om tijd te nemen voor de praktische vertaalslag en waar gewenst ondersteunen wij u daar uiteraard graag in.

Mocht u naar aanleiding van bovenstaande vragen hebben, dan horen wij het natuurlijk graag. Mocht u nader advies willen over het beleid dat u heeft of wilt doorvoeren, ook dan horen wij het graag en adviseren wij u graag nader!